Novem- Nederlandse Oragnisatie voor Energie en Milieu zoeken sitemap contact english
logo Novem
Mijn Novem
Nieuws
Agenda
Specials
Projecten
Uw sector
Onderwerpen
Over Novem
Subsidies
Publicaties

Introductie
Aanpak
EPL Nieuwbouw
EPL Bestaande Bouw
BAEI
Vragen
Literatuur
Bestaande Bouw
Nieuwbouw
Oplossingen
Projecten
Subsidie
Contact
Zoeken
home  ·  Specials ·  Stedelijke Vernieuwing ·  Aanpak ·  EPL Bestaande Bouw
Print deze pagina Stuur pagina door Voeg pagina toe aan favorieten
Aanpak

EPL Bestaande Bouw

epl-bb-softw.gif

Download EPL-BB software

Inleiding

Het volkshuisvestingsbeleid van de rijksoverheid biedt kansen voor een kwaliteitsslag in de energie-infrastructuur van bestaande bouwlocaties. Ook het milieu- en energiebeleid helpt een handje mee. Zo worden de hoge (Kyoto-) ambities van de rijksoverheid vertaald in hoge ambitieniveaus van gemeentelijke overheden. Om deze ambities waar te maken zullen gemeenten op hun beurt een beroep doen op de medewerking van bouw- en energiepartners (zoals projectontwikkelaars, woningbouwcorporaties, energieleveranciers en -netwerkbeheerders). Samen kunnen zij een energieprestatie van formaat leveren en wezenlijk bijdragen aan een vermindering van de mondiale CO2 - uitstoot.

De EnergiePrestatie op Locatie voor de bestaande bouw, EPL-bb, is een nieuw instrument om mogelijkheden voor besparingen op fossiele brandstoffen in bestaande woonwijken in kaart te brengen. De EPL-bb geeft een waardering met een maximumscore van 10 aan de energieprestatie van de wijk. De EPL-bb biedt zicht op (de effecten van) verschillende maatregelen voor vermeden CO2 -uitstoot. Denk bijvoorbeeld aan isolatiemaatregelen, warmteterugwinning uit ventilatielucht, aan wijkverwarming door gebruik van restwarmte van elektriciteitscentrales en industrieën, of aan toepassing van duurzame bronnen als windenergie, biomassa, zonne-energie en bodemwarmte.

De EPL voor de bestaande bouw is een welkome aanvulling op het bestaande OEI-instrumentarium. Neem bijvoorbeeld de herstructurering van naoorlogse, stedelijke woonwijken, een speerpunt in het beleid van de rijksoverheid. Het gaat hier vaak om wijken waarvan sommige delen worden gesloopt en herbouwd en andere delen gerenoveerd. Wat is vanuit energetisch oogpunt de beste herstructureringsoptie? Met behulp van de EPL-systematiek kunnen zelfs aan deze gemengde projecten - nieuwbouw én renovatie - zowel afzonderlijke EPL-cijfers als één gezamenlijk EPL-cijfer worden gegeven. Daarmee kunnen bouwpartners een afweging maken van de verschillende besparingsmogelijkheden in de energievoorziening.

Relatie met EPL/EPN/EPA

Het begrip ´energieprestatie´ is genoegzaam bekend, zeker sinds de invoering van de EnergiePrestatieNormering (EPN, in 1995). EPN en EPL hebben veel met elkaar te maken; dat geldt met name voor de relatie tussen de EPN en de EPL voor nieuwbouwlocaties (EPL-nb), die al wat langer met succes wordt toegepast. De EPN is een maat voor de energieprestatie van een nieuw woning. Terwijl de EPL-nb alle woningen op een locatie, inclusief het onderliggende energienet en de energiebron in zijn berekening betrekt. De EPN kan in dat opzicht worden beschouwd als bouwsteen voor de EPL-nb. De EPN heeft echter alleen betrekking op nieuwbouw, zodat de systematiek geen bouwsteen kan vormen voor de EPL-bb. Hier komt het EnergiePrestatieAdvies in beeld, dat nu juist ontwikkeld is om meer zicht te krijgen op den energieprestatie voor bestaand woningen. De EPA-rekenmethodiek is daarom de aangewezen bouwsteen voor het vaststellen van de (gewenste) EPL van een bestaande woonwijk.

Berekenen EPL

Vaststellen van de gewenste EPL

De formule voor berekening van de EPL-bb is gelijk aan de formule voor de EPL-nb:

EPL -bb = 10 - 4 x [Blocatiekeuze / Blocatiereferentie]

B = fossiele brandstofverbruik
locatiekeuze = de situatie waarvoor de EPL wordt berekend
locatiereferentie = referentiesituatie (norm, vergelijkbaar met een EPN van 1,0 voor nieuwbouwlocaties)

Blocatiekeuze is de som van het fossiele brandstofverbruik Bgebouw voor de woningen in een locatie.

In formule Blocatiekeuze = S Bgebouw

Bgebouw wordt bepaald door de energievraag E op de meter van de woning, vermenigvuldigd met een correctiefactor C voor de energiedragers: Bgebouw = S Exy x Cy

waarbij x staat voor de functies kracht/licht, ruimteverwarming en tapwaterverwarming en y voor de energiedragers elektriciteit, gas en warmte.

Ex,y is de resultante van typen maatregelen: bouwkundig en installatietechnisch. Elke combinatie van deze twee typen maatregelen leidt tot een specifieke energievraag Ex,y op de meter, die per woningtype in een matrix kunnen worden opgezocht. Voor meer specifieke of sterk afwijkende gegevens is gedetailleerder onderzoek noodzakelijk. In dergelijke gevallen biedt een eigen berekening, op basis van de EPA-rekenmethodiek, oplossing.

Cy is de correctiefactor voor energiedrager y. Deze factor is een maat voor het brandstofverbruik (of brandstofinhoud) per GJ van de betreffende energiedrager. Niet elke energiedrager heeft dezelfde brandstofinhoud. De C-factor is afhankelijk van het type drager, de productiewijzen en de distributieverliezen. Per definitie geldt dat Caardgas gelijk is aan 15. Alle andere C´s van fossiele energiedragers zijn daarvan afgeleid (zie tabel 1, C-factoren). Voor energie afkomstig uit duurzame bronnen als zon, wind, water en biomassa is de C-factor 0. Dit komt omdat er geen sprake is van CO2 -factor 0. Dit komt omdat er geen sprake is van CO2 -uitstoot. De C-factor heeft de dimensie [1/GJ] om het brandstofverbruik dimensieloos te maken.

Tabel 1: C-factoren van enkele varianten

Elektriciteit [1/GJ]

-Standaard
-50% Duurzaam
-100% Duurzaam (bv wind, PV)

29,9
15
0
Gas [1/GJ]
-Standaard
-50% Duurzaam
-100% Duurzaam (bv stortgas)
15
7,5
0
Warmte [1/GJ]
-Gasmotor
-Grote warmtepomp
-Grote STEG (stadsverwarming)
12
11
3

Voorbeeldmatrix 1 : Meterstanden in woning

Bouwkundig pakket Energiedrager Bestaand pakket 1 pakket 2 pakket 3 pakket 4 pakket 5
Installatieconcept              
Bestaand

Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]

-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Concept 1 Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Concept 2 Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Concept 3 Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Concept 4 Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Concept 5 Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Concept 6 Gas [m3]
Elek. [kWh]
Warmte [GJ]
Brandstof [-]
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-

Samenvattend geldt voor de hele locatie de formule:

EPL -bb = 10 - 4 x ( [S (Exy x Cy)locatiekeuze] / [S (Exy x Cy)locatiereferentie] )

De situatie warvoor de EPL wordt berekend (de ´keuze´-situatie), kan een bestaande situatie zijn, of een gewenste situatie. Door de EPL zowel voor de bestaande als de gewenste situatie te berekenen en de uitkomsten met elkaar te vergelijken, wordt uiteindelijk meer inzicht verkregen in het effect van beoogde CO2 -reducerende maatregelen.

Voor het bepalen van de referentiesituatie (Blocatiereferentie in de noemer van de EPL-formule) is gekozen voor een referentie die gelijk is aan de referentie bij EPL-nieuwbouw. Met andere woorden: Blocatiereferentie is het brandstofverbruik van een locatie met dezelfde mix van woningtypen als de keuzelocatie, maar waarvan alle woningen een EPN van 1,0 benaderen, door een aantal bouwkundige maatregelen en installatie van een HR-ketel (HR107). Dit referentieniveau correspondeert met het brandstofverbruik bij:

  • een bepaalde bouwkundige kwaliteit (van invloed op E)
  • een bepaalde kwaliteit van de gebouwinstallatie (van invloed op E)
  • een bepaalde kwaliteit van de energiedragers (van invloed op C)

Voor de referentiesituatie, die dus een EPN van 1,0 benadert, is gekozen voor EI 0,5, binnentemperatuur 18 °C en ventilatiefactor 1,0.

Hoe kan de EPL worden verhoogd?

Verhoging van de EPL betekent verlaging van het fossiele brandstofverbruik. Om tot een verlaging te komen moet de energievraag (E) worden verkleind en/of de energiedrager (en daarmee correctiefactor (C)) worden verlaagd. Een lagere energievraag wordt bereikt met bouwkundige en installatietechnische maatregelen. De C-factor wordt kleiner door een rendementsverbetering bij opwekking en distributie van fossiele energie of, beter nog, door toepassing van duurzame energie.

Mogelijkheden tot verhoging van de EPL

Lage energievraag (E)

  • Lagere energievraag (van deel) van de woningen
    • Bouwkundige maatregelen
    • HR-ketel
    • Warmteterugwinning
    • Toepassing PZE
    • Zonneboilers
  • Eigen duurzame energiesystemen (o.a. PV)

Lage fossiele brandstofinhoud (C-factor)

  • Levering (duurzame ) warmte·
  • Levering duurzame elektriciteit
  • Levering waterstofgas
  • Levering biogas
  • Beperken distributieverliezen
  • Gebruik opslagsystemen
  • Hoge productierendementen

Kanskaart EPL

De kanskaart laat zien dat veel locaties in Nederland potentieel in aanmerking komen om EPL-bb toe te passen. De kaart geeft een overzicht van alle herstructureringslocaties in Nederlandse 25.000+ gemeenten. In de kaart staan de grondgebieden van gemeenten. Een kleurcode geeft de range aan van het aantal geplande locaties voor de gemeente. Afhankelijk van de lokale omstandigheden, geven deze voorgenomen herstructureringslocaties concrete kansen om de EPL bestaande bouw in te zetten

B230001a.gif

Druk hier of op de kaart voor een gedetailleerde weergave.

Kansverhogende factoren

Daarnaast kunnen kansverhogende factoren de toepassing van EPL-bb succesvol maken. Deze verschillen per betrokken partij. Voorbeelden hiervan zijn:

  • Gemeenten en corporaties
    • Aanwezigheid van bestaand beleid en plannen
    • Aanwezigheid van restwarmte (industrie, energiecentrale etc.)
    • Aanwezigheid van te kleine energiecapaciteit (bijvoorbeeld door toegenomen vraag)
    • Ambities rondom liberalisering energiemarkt
    • Op handen zijnde acties rondom het EnergiePrestatieAdvies (EPA)
  • Specifiek voor woningcorporaties
    • Aanwezigheid van dubo- of energieaspecten
    • In strategisch voorraadbeheer (SVB) en meerjaren onderhoudsplannen (MJOP)
    • Wijzigingen marktsegment (doelgroep en/of eigendom)
    • Verouderde woningen die niet meer voldoen aan de huidige comforteisen en functionele eisen
    • De aanwezigheid van een bepaalde organisatievorm van bewoners

Meer informatie over EPL-BB?

Eén van de instrumenten van het OEI-programma is de Energie Prestatie op Locatie (EPL). De EPL is een maat voor de besparing op fossiele brandstof die in de hele locatie wordt gerealiseerd.

Met betrekking tot de Bestaande Bouw zijn 2 PDF-bestanden te downloaden met als titel "Procesaanpak voor een optimale energievoorziening in de bestaande bouw". Het betreft een beknopt 3-luik en een uitgebreide brochure. U vindt de beide bestanden bij de Artikelen/Brochures.

Download EPL-BB sofware

In vergeljking met voorgaande versie (juni 2002) zijn de volgende wijzigingen doorgevoerd:

  • definitie van energie-infrastructuur voor zowel bestaande als keuze
    situatie.
  • mogelijkheid om het elektriciteitsverbruik van niet-gebouwgebonden en
    utilitaire component in de berekening mee te nemen.

Download hier het vernieuwde gratis programma EPL voor de bestaande bouw (Setup.exe, 2.4 MB, circa 7 minuten bij 56kbps).

EPL-monitor

In 2003 is voor de zesde keer de EPL monitor opgesteld. De EPL monitor is een duidelijk en handzaam overzicht met grootschalige woningbouwlocaties in Nederland, gerangschikt op basis van de EPL score. Het doel van de overheid is dan ook om de EPL-monitor met enige regelmaat te publiceren om zo na te gaan welk effect de invoering van de EPL heeft gehad voor het realiseren van een optimale energievoorziening en om gemeenten elkaar te laten stimuleren tot een hogere EPL.

De EPL monitor is ook in 2003 weer samengesteld, zowel voor nieuwbouw- als voor herstructureringslocaties. Nieuw in de monitor is de weergave van de absolute CO2-reductie per nieuwbouwlocatie.

Voor meer informatie over de EPL monitor 2003 klik hier.

EPA

Met de OEI-benadering worden de energiebesparingsinspanningen voor de bestaande bouw voor het eerst boven het niveau van de woning of het gebouwencomplex zelf uitgetild.

EnergiePrestatieAdvies (EPA) in het leven geroepen, een voor elk gebouw op maat gesneden advies voor gebouwgebonden energiebesparende voorzieningen op basis van een gebouwopname. Het geeft inzicht in zowel de huidige energetische kwaliteit als de toekomstige situatie na het uitvoeren van geadviseerde maatregelen. De energetische kwaliteit wordt uitgedrukt in de Energie Index (EI). Hiermee willen beide ministeries energiebesparende investeringen stimuleren en het energieverbruik verminderen om de CO2-emissie te verlagen en het broeikaseffect terug te dringen.

In het EPA-advies worden meteen de subsidiemogelijkheden voor diverse maatregelen meegenomen. De OEI-benadering op zich is geen besparingsmaatregel, maar een systeem dat de randvoorwaarden biedt waarbinnen meer besparingen kunnen worden gerealiseerd.

Systematische inzet van het OEI-programma zal rond 2015 jaarlijks een extra besparing van 10 PJ opleveren. Dat wil zeggen: 10 PJ meer dan alleen met woninggebonden maatregelen zal worden bereikt. Het totale besparingspotentieel in de bestaande woningvoorraad wordt geschat op 80 PJ per jaar.

Netwerkdag Duurzaam Inkopen: Een schat aan informatie
Netwerkdag Duurzaam Inkopen 2004: Een schat aan informatie
De 10 vragen aan DSV-coördinator Peter Schuthof
Nieuwe handboeken voor vergunningverleners
Cursus Stedelijke vernieuwing: een verkenning van de aanpak
Nationale Dubodag 2004 – ‘Bouwen aan tevreden klanten’
Nationale Dubodag 2004
Nationale Dubodag 2004
Milieu en Technologie
Duurzame Energie
Consument & Energie
Emissiehandel
Energieopslagsysteem verwarmt en koelt fresiateelt
DE-scan industrie Gemeente Tubbergen
Eindhoven blijft inwoners stimuleren
'Milieubarometer maakt milieudruk zichtbaar'- Drie interviews over een project in de provincie Zeeland.
Mobiliteitsmanagement 2004 open
Subsidie aanvragen bij Milieu & Technologie
Subsidieregeling maatschappelijke organisaties en milieu (SMOM)
NEO (Nieuw Energie Onderzoek) 2004
Vergunningverlening Mestvergisting
Vergunningverlening Verbranding/Vergassing
Provinciale P4 Scan - Overheden stimuleren MVO bij bedrijven
Adviseurs
Mijn Novem    Nieuws    Agenda    Specials    Projecten    Uw sector    Onderwerpen    Over Novem    Subsidies    Publicaties    Disclaimer

Alle rechten voorbehouden. © Novem